โครงการศูนย์การเรียนรู้เพาะฟักสัตว์น้ำเศรษฐกิจ ของ ปตท.สผ.

(1) ความเป็นมา

บริษัท ปตท. สำรวจและผลิตปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) หรือ ปตท.สผ. ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2528 โดยคณะรัฐมนตรีเพื่อดำเนินธุรกิจหลัก คือ สำรวจ พัฒนา และผลิตปิโตรเลียมให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศ เสริมสร้างความมั่นคงด้านพลังงานให้กับประเทศ รวมทั้งลดการพึ่งพาการนำเข้าปิโตรเลียมจากต่างประเทศ

ในปี พ.ศ. 2563 ปตท.สผ. ได้ริเริ่มโครงการเพื่อสังคมภายใต้กลยุทธ์ทะเลเพื่อชีวิต (Ocean for Life) ที่ครอบคลุมกิจกรรมด้านการปลูกป่าชายเลน การบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมและขยะในทะเล การรักษาระบบนิเวศน์และเพิ่มทรัพยากรทางทะเล รวมถึงการสร้างสมรรถนะและศักยภาพในการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการตลาดให้กับกลุ่มชาวประมงพื้นบ้านในพื้นที่ปฏิบัติการ เพื่อเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชน ผ่านโครงการศูนย์การเรียนรู้เพาะฟักสัตว์น้ำเศรษฐกิจและการจัดตั้งเครือข่ายอนุรักษ์ เพื่อปลูกจิตสำนึกด้านการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน รวมถึงแผนการจัดตั้งโรงพยาบาลเต่าทะเลในจังหวัดสงขลา อีกทั้งมีแผนสนับสนุนการปลูกและบำรุงป่าชายเลน ซึ่งเป็นพื้นที่สำคัญในการอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อน

(2) การดำเนินกิจการ

ปตท.สผ. ได้สนับสนุนกลุ่มประมงพื้นบ้าน ป. ทรัพย์อนันต์ ซึ่งมีสมาชิกชาวประมงราว 200 คน ที่ใช้เครื่องมืออวนจม และลอบดักปูหากินในน่านน้ำทะเลสาบสงขลา เขตอำเภอสิงหนคร อำเภอสทิงพระ และอำเภอระโนด โดยร่วมสร้างบ่อปูนเก็บน้ำและอนุบาลลูกปู ประสานกับสถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่งสงขลา (NICA) และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย นำวิชาการมาเสริมภูมิปัญญาธนาคารปู แล้วพัฒนาเป็น “ศูนย์การเรียนรู้เพาะฟักลูกปูบ้านหัวเขา” อย่างเต็มรูปแบบ โดยสร้างอาคารสองชั้นมอบให้ทางกลุ่มประมง ชั้นบนออกแบบให้เป็นห้องจัดอบรม ส่วนชั้นล่างเป็นพื้นที่นิทรรศการมีชีวิตควบกับโรงเพาะฟักและอนุบาลลูกปู ผู้มาเยี่ยมชมจะได้ทั้งข้อมูลความรู้และได้ตักลูกปูจากบ่อเพื่อศึกษาของจริงไปพร้อมกัน โดยเดือนหนึ่ง ๆ จะมีหน่วยงานประมาณ 10-20 หน่วยงานในจังหวัดสงขลาและปัตตานี มาขอลูกปูไปปล่อย ทางศูนย์ฯ จะให้ฟรีจำนวนครั้งละไม่ต่ำกว่า 5 แสนตัว

โครงการได้ร่วมมือกับภาครัฐและสถาบันวิชาการ ได้แก่ กรมประมง, กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง และหน่วยงานปกครองท้องถิ่นรักษาทรัพยากรทางทะเลให้สมบูรณ์ต่อเนื่องถึงอนาคต สร้างคุณค่าให้ชุมชนได้อย่างยั่งยืน

(3) ผลความสำเร็จ

รายงานผลการดำเนินงาน ณ สิ้นปี พ.ศ. 2564 โครงการมีสมาชิกเครือข่ายชาวประมงในพื้นที่ชายฝั่งหลายจังหวัดรวมทั้งสิ้น 42 กลุ่ม 2,443 คน มีการปล่อยลูกปูกลับสู่ธรรมชาติเฉลี่ยปีละ 2,880 ล้านตัว จากความสำเร็จที่สิงหนคร บริษัทได้ก่อตั้งศูนย์การเรียนรู้ฯ ในพื้นที่ 9 จังหวัดรอบอ่าวไทยรวม 11 แห่ง ในจังหวัดสงขลา, ปัตตานี, นครศรีธรรมราช, สุราษฎร์ธานี, ชุมพร, เพชรบุรี, สมุทรสงคราม และระยอง สร้างแนวเขตอนุรักษ์ชายฝั่งทะเลและบ้านปลา จำนวน 45 แห่ง และยังเผยแพร่ความรู้ด้านการเพาะฟักลูกปูและสัตว์น้ำเศรษฐกิจให้แก่ผู้สนใจ มีผู้เข้าเยี่ยมชมศูนย์ฯ จำนวน 7,127 คน (บริษัท ปตท.สำรวจและผลิตปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน), 2564, น. 183)

บรรณานุกรม

บริษัท ปตท.สำรวจและผลิตปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน). (2564). แบบแสดงรายการข้อมูลประจำปี รายงานประจำปี 2564 (แบบ 56-1 One Report).

…..……………

เรียบเรียงโดย      

ดร.สุนทร คุณชัยมัง

ผู้อำนวยการ สถาบันนวัตกรรมและสร้างสรรค์ความรู้ (ICIK Academy)