แอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์

(1) ความเป็นมา

แอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์ เปิดให้บริการแก่ชุมชนมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 เป็นเครื่องมือสื่อสารเครือข่ายสังคมออนไลน์ที่ใช้ระหว่างโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) กับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เพื่อความสะดวกรวดเร็ว และทำงานแบบเชิงรุกของหน่วยบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ ได้แก่ การส่งข้อมูลข่าวสารในชุมชนที่จำเป็น และการส่งข้อมูลด้านสุขภาพไปยังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) เพื่อส่งต่อไปยังสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ (สสอ.) และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) เพื่อให้หน่วยงานสาธารณสุข สามารถทราบสถานการณ์สุขภาพในพื้นที่ และสามารถนำข้อมูลดังกล่าววางแผนจัดบริการสุขภาพที่เหมาะสม

แอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์ ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน แบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่

ระยะตั้งต้น (พ.ศ. 2558-2559) สนับสนุนการทำงานด้านการดูแลสุขภาพพื้นฐานของคนในชุมชนให้สะดวก รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยเปิดการใช้งานแอปพลิเคชัน และเว็บไซต์ https://www.ais.th/
aorsormor มีจำนวนผู้ใช้งาน 200-1,500 ราย

ระยะที่สอง เป็นการพัฒนาการเก็บข้อมูลสุขภาพ (พ.ศ. 2560-2561) เพื่อสนับสนุนการเก็บข้อมูลสุขภาพที่สมบูรณ์มากขึ้น เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการจัดการและควบคุมการระบาดของโรคในชุมชนให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยให้มีแผนที่ระบุตำแหน่งผู้ป่วย มีการประมวลผลการรายงานสถานการณ์โรครายเดือน และการนำไปใช้กับกลุ่มเป้าหมายที่กว้างขึ้น พร้อมทั้งขยายการใช้งานสู่ระดับสาธารณสุขอำเภอและสาธารณสุขจังหวัด มีจำนวนผู้ใช้งาน 12,000-52,000 ราย

ระยะที่สาม เป็นการขยายรูปแบบการใช้งานให้หลากหลายมากขึ้น (พ.ศ. 2562-ปัจจุบัน) มีการขยายความร่วมมือกับภาครัฐและเพิ่มประโยชน์การใช้งานแอปพลิเคชัน จากเรื่องสุขภาพพื้นฐาน มาสู่รูปแบบการใช้งานที่ครอบคลุมการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนในด้านอื่น ๆ ได้แก่ การเก็บข้อมูลการสำรวจลูกน้ำยุงลาย การใช้สารเคมีในการเกษตร ระบบคัดกรองสุขภาพจิต รวมไปถึงการคัดกรองและติดตามผู้ป่วยโควิด-19 ซึ่งเป็นผลทำให้การตอบสนองต่อสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 สามารถดำเนินการได้ทันท่วงที การเพิ่มรูปแบบการใช้งานดังกล่าวช่วยขยายฐานผู้ใช้งานแอปพลิเคชันมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ และมีการสนับสนุนการให้ข้อมูลข่าวสารด้านสุขภาพที่น่าเชื่อถือ และการแบ่งปันประสบการณ์ในการทำงานและการรับมือต่อสถานการณ์สาธารณสุขในพื้นที่ต่าง ๆ มีจำนวนผู้ใช้งาน 110,000-5000,000 ราย

(2) การดำเนินกิจการ

ในปี พ.ศ. 2564 ที่เป็นปีที่สถานการณ์สาธารณสุขได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ทีมงานจึงเน้นและส่งเสริมการใช้งานแอปพลิเคชันที่มีและพัฒนาระบบงานการใช้ดิจิทัลแพลตฟอร์มเป็นเครื่องมือ โดยมีการแนะนำการใช้งานแอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์ ทั้ง ZOOM และ Microsoft Team เป็นช่องทางในการแนะนำ สาธิต ติดตามการใช้งาน และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทำให้มีการใช้งานแอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์ ในพื้นที่ต่าง ๆ ขยายตัวเพิ่มขึ้นอีกมากกว่า 40,500 คน มีการใช้สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) เช่น Facebook Fan Page โดยมีผู้ติดตามมากกว่า 80,000 คน และ Line official @aorsormor มีสมาชิกมากกว่า 11,800 คน ซึ่งส่งเสริมให้ อสม. มีความรู้เรื่องสุขภาพและประสิทธิภาพหลักประกันสุขภาพ พร้อมทั้งเป็นสื่อกลางในการให้ข้อมูลแก่ประชาชนเพื่อให้ประชาชนเข้าถึงสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

(3) ผลความสำเร็จ

ในปี พ.ศ. 2564 มี อสม. และครัวเรือนเข้ามาใช้งานแอปพลิเคชัน จำนวน 4.58 ล้านครัวเรือน อสม. ได้ใช้เครื่องมือนี้ร่วมปฏิบัติการลงพื้นที่ไปคัดกรองและติดตามเฝ้าระวังการระบาดของโควิด-19 ในพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อป้องกันการระบาดระลอกใหม่ของโควิด-19 ได้มากกว่า 395,402 ครัวเรือน เป็นการคัดกรองด้านสุขภาพจิตของประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากโควิด-19 มากกว่า 486,665 ครัวเรือน มีครัวเรือนในประเทศไทยได้รับประโยชน์จากการใช้งานแอปพลิเคชันไปเพื่อการจัดการต่าง ๆ เช่น ยุงลายซึ่งเป็นพาหะนำโรค เช่น โรคไข้เลือดออก และโรคมาลาเรีย ในพื้นที่ต่าง ๆ ของประเทศไทยลงได้

แอปพลิเคชัน อสม.ออนไลน์ ได้รับรางวัลต่าง ๆ เช่น รางวัลชนะเลิศด้านการพัฒนาอย่างยั่งยืนที่ส่งเสริมกระบวนการทำงาน การเรียนรู้และสุขภาพ ประจำปี 2017, รางวัลระดับโลก Winner of WSIS Prizes 2017 ในหมวด 11-E-employment, รางวัลดีเด่น สาขาโครงการเพื่อธุรกิจที่ยั่งยืน (Business Sustainability Projects) ประจำปี 2017 จากเวที Thailand ICT Excellence Awards 2017 ซึ่งจัดขึ้นโดยสมาคมการจัดการธุรกิจแห่งประเทศไทย (TMA) และกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม และรางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ ปี 2016 รางวัลชมเชย ด้านสังคม จากงานประกาศรางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ ซึ่งจัดขึ้นโดย สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์กรมหาชน) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร่วมกับมูลนิธิข้าวไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ และสมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ (บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน), 2564, น. 16)

บรรณานุกรม

บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน). (2564). รายงานการพัฒนาธุรกิจอย่างยั่งยืน 2564.

…..……………

เรียบเรียงโดย      

ดร.สุนทร คุณชัยมัง

ผู้อำนวยการ สถาบันนวัตกรรมและสร้างสรรค์ความรู้ (ICIK Academy)